Belangrijkste punten

Geestelijke gezondheid is een topprioriteit voor een betere volksgezondheid. Daarom een overzicht met de best mogelijke schatting van de huidige toestand van de geestelijke gezondheid van de Belgische bevolking.

Domein Aantal België % Impact* Periode tot Mogelijke vertekening Bron
Depressie 1,368,903 (866,972) 15 (9.5) 33,444 - 63,674 Eind Juni 2020 enkel 18 jaar en ouder / zelfrapportage Derde COVID-19 gezondheidsenquête
Suïcidepogingen 36,504 (4,749 ) 0.4 (0.05) 3,184 - 6,210 Eind Juni 2020 enkel 18 jaar en ouder / zelfrapportage Wat weten we over zelfmoordpogingen tijdens deze coronacrisis?
Suïcides** 3,311 (431) 0.036 (0.004) 90,968 - 105,555 Eind Juni 2020 enkel 18 jaar en ouder / geschat vanuit zelfrapportage suïcidepogingen Wat weten we over zelfmoordpogingen tijdens deze coronacrisis?
Huiselijk geweld*** 330,027 (?) 3.5 (?) ? Half Mei 2020 zelfrapportage / meer vrouwen dan mannen / hoog opgeleid / enkel Vlaanderen Onderzoek naar Relaties, Stress en Aggressie (RSA) ten tijde van COVID-19 in België—Eerste resultaten mei 2020
Covid-19 gerelateerde overlijdens 10,746 0.094 5,948 23/09/20 Discussie gaande over wat telt als covid-dode (labo-bevestigd positief / oorzaak / onderliggend) Sciensano covid-19 monitor

Ter vergelijking, Moser en collega’s vinden een 10 keer hogere impact op de psychische volksgezondheid. Mijn schatting is dus eerder aan de lage kant.

Oversterfte

Bij elk overlijden moet een arts de dood vaststellen, en op de C-strook van het overlijdenscertificaat invullen wat de oorzaak was van het overlijden. De oorzaken zijn ofwel natuurlijke doodsoorzaken (ziekten) ofwel uitwendige doodsoorzaken (ongevallen, suïcide, moord). De verwerking van de overlijdenscertificaten gebeurt in Vlaanderen door Zorg en Gezondheid. 3 jaar later publiceert Zorg en Gezondheid en STATBEL de statistieken naar oorzaak van sterfte. Volksgezondheid Engeland rapporteert wekelijks degelijke rapporten met de oorzaken van sterfte. Wat is er voor nodig dat ook België dit doet?

Thuissterfte

Men gaat ervan uit dat het aantal mensen dat thuis stierf aanzienlijk hoger is tijdens de crisis. In Engeland ziet men dit duidelijk in de statistieken. Waarschijnlijk willen mensen niet naar het hospitaal bij dringende hulp uit angst voor covid-19 of uit angst in eenzaamheid te sterven zonder nabijheid van geliefden. Van interesse is dus ook de plaats van overlijden. Deze gegevens staan op de A-strook die de gemeentes bijhouden.

Hoe komt het dat we bepaalde gegevens niet weten?

Goeie vraag. Algemeen heb ik het gevoel dat we ons psychische welzijn als minder belangrijk zien dan lichamelijke gezondheid. Ik denk ook dat het taboe rond zelfmoord en familiaal geweld, en vooral kindermisbruik, groot is.

Aangezien zelfmoord vooral bij mannen de grootste impact heeft op volksgezondheid, zou het logisch zijn dat de overheid regelmatig gegevens rapporteert. Gezondheidswerkers (huisartsen, psychologen, CAWs) zouden (anonieme) monitoring van familiaal geweld kunnen doen via een eenvoudig formulier op een beveiligde overheidsportaal.


Disclaimer: Informatie op deze site is niet bedoeld voor wetenschappelijke publicaties, noch ter vervanging van andere professionele expertise. De informatie wil de onzekerheid rond bepaalde onderwerpen verminderen. Zonder claims van juistheid.